- шатыс
- син.: буданОл таза башқұрт емес, бәлкім, татарға шатыс бірдеңесі бар (Н.Әбуталиев).
Синонимдер қазақша сөздік. 2015.
Синонимдер қазақша сөздік. 2015.
шатыс — ет. Жіптің, арқанның т.б. заттың шиеленісіп оралып қалуы. ар. зат. діни Туыстық жағынан жақындығы бар ілік шатыс … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
сүйек шатыс — Қыз алып, қыз берген құдандалы, жегжат … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
сүйек-шатыс — (Павл., Ерт.; Сем.: Көкп., Ақс., Абай, Шұб.) жекжат, қыз алып, қыз беріскен құда. Кәрім Ертаймен с ү й е к ш ат ы с жерлері болуы мүмкін (Павл., Ерт.). Ол үйге с ү й е к ш а т ы с ы қой алып келіп сойыпты (Сем., Шұб.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
құда-жекжат — зат. Ілік шатыс, құда адамдар … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
сүйек жақын — Сүйек шатыс, құдандалы … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
жақын-жанап — (Орал, Казт.) туысқан, аталас, сүйек шатыс. Мынау бір біздің ж а қ ы н ж а н а п еді, көзің қырын сала жүр (Орал, Казт.). Өзінің айналасына ж а қ ы нж а н а б ы н… жинап… отырған («Ж. жол», 22.10.1937, №84) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ілік-жілік — (Тау., Қош.; Шығ.Қаз., Ү Н.) ілік шатыс. Біреудің апасы, біреудің қарындасы бар, әйтеуір і л і к ж і л і к ел емес пе? (Тау., Қош.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
күлге шөгер — Қ орда., Арал) біртума мен аруанаға айналған будандардың ұрғашысы мен қоспаққа шатыс айыр буралардың не ақта етілмеген жөңбай, көйін сияқты, т. б. будан нар буралардың бірінен туылған ең азғын түйе … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қаптырма — (Көкш., Қ ту; Рес., Омбы) күмістен жасалған камзолдың ілгегі. Қ а п т ы рм а тауып қадаса өте жақсы болар еді (Көкш., Қ ту). Байынан қорқатын бар қазақ әйелінің сасқалақтығына басып қамзолының қ а пт ы р м а л а р ы н жүгіртіп келе жатқан бойы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
тарту — жіп. этногр. Тығыз болу үшін өрмек жіптерін мезгіл мезгіл тартып қоятын жіп. Тігін, тоқыма өнеріне қатысты «бақылау жіп», «еркек жіп», «шатыс», «т а р т у ж і п », «арқау» т.б. деп аталатын терминдер бар (Аңыз адам, 2011, №19, 15) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
үйі — I зат. а н а т. Жатырда жатқан кезінде мал төлінің сыртын қоршап тұратын, іші сұйықтыққа толы етті дене; тұқым қабы, шуы. Биенің құлыны ү й і м е н бірге түсті, күні жетпеген екен (Ж.Молдағалиев, Сарыарқа, 105). – Жанаш, биенің басынан арқанды ал … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі